Yeryüzünün yaşam kaynağı olan güneş, bitkilerin büyüyüp gelişmesinden ortam sıcaklığının yaşanabilir olmasına kadar pek çok hayati fonksiyona sahiptir. Sağlıklı kemik gelişimi ve bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarını destekleyen D vitaminin sentezinde önemli rol oynayan güneş ışığının cilde faydaları da vardır.1 Ancak bazı insanlar, güneş ışığına maruz kaldıklarında cilt döküntüleri, kaşıntı gibi cilt problemleri yaşayabilir. Güneş alerjisi olarak adlandırılan bu durum, hafif ya da şiddetli semptomlara neden olabilir. 2 Güneş alerjisi belirtileri hakkında detaylı bilgiler ile “Güneş alerjisi neden olur?”, “Güneş alerjisi nasıl geçer?” ve “Güneş alerjisi kaç günde geçer?” sorularının cevabı için yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.
İçerikler (Gizle-)
Güneş Alerjisi Nedir?
Güneş Alerjisi Türleri Nelerdir?
Aktinik Prurigo
Fotoallerjik Reaksiyon
Polimorf Işık Reaksiyonu
Güneş Ürtikeri
Güneş Alerjisi Belirtileri Nelerdir?
Polimorf Işık Patlaması (PMLE) Belirtileri
Güneş Ürtikeri Belirtileri
Fotoallerjik Reaksiyon Belirtileri
Aktinik Prurigo Belirtileri
Güneş Alerjisine Ne İyi Gelir?
Güneş Işınlarına Maruz Kalmaktan Kaçının
Güneş Kremi Kullanın
Antihistaminik Kullanın
Güneş Alerjisinden Korunmanın Yolları Nelerdir?
Güneş Işınlarının Etkisini Azaltan Koruyucu Kıyafetler Giyin
Şapka ve Güneş Gözlüğü Kullanın
Gölgede Kalın
Güneş Kremi Kullanın
Güneş Alerjisi Hangi Mevsimde Daha Olasıdır?
Güneş Alerjisi En Çok Kimlerde Görülür?
Güneş Alerjisi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Polimorf Işık Patlaması (PMLE) Tedavisi
Aktinik Prurigo Tedavisi
Fotoallerjik Reaksiyon Tedavisi
Güneş Ürtikeri Tedavisi
Güneş alerjisi, bağışıklık sisteminin güneş ışınlarına karşı verdiği tepki şeklinde tanımlanabilir. Cilt dokusuna gelen güneş ışınları, çoğunlukla kırmızı renkli kaşıntılı bir döküntü oluşturur. Güneş alerjisinin tıbbi adı Polimorf Işık Erüpsitonu’dur (PMLE). Bu alerjiden genellikle boyun, ellerin arka bölümü, kolların dış yüzeyi ve alt bacaklar etkilenir. Nadir olarak cildin güneş ışınlarına verdiği reaksiyon daha şiddetlidir ve giyinik halde bile kıyafetin altında kalan vücut bölgelerinde kurdeşenlere veya küçük kabarcıklara neden olabilir. Vücudun güneş ışığına verdiği bu alerjik reaksiyonun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak bağışıklık sisteminin güneş ile değişikliğe uğramış cilt dokusunu yabancı olarak algılayıp saldırdığı yönünde fikirler vardır. Günel alerjisi belirtileri, yalnızca güneş ışınlarına karşı hassas kişilerde gözlenir. Sadece birkaç dakika güneş ışığına maruz kalmak bile bu kişilerin cildinde alerjik reaksiyonlar meydana gelmesine neden olabilir. Bazı güneş alerjisi çeşitleri genetik olabilir.
Güneş alerjisi çeşitleri; alerjinin etkileme şiddetine, oluşan alerjinin türüne ve etkilenen kişilerin özelliklerine göre farklılaşır. En yaygın görülen güneş alerjisi çeşitleri şunlardır:
Güneş ışınlarına maruz kalan cilt bölgesinde kabarık papül ya da nodüllere neden olan aktinik prurigo, güneşe maruz kalmayan bölgelerde de döküntüler meydana getirebilir. Özellikle koyu ten rengine sahip Latin Amerika ve Amerikan Kızılderili popülasyonunda yaygın olarak görülür. Bu güneş alerjisi çeşidinin genetik yatkınlığa sahip olduğu düşünülür.2
Fotoallerjik reaksiyon, cilt üzerine uygulanan bir kimyasalın, güneş ışınları ile reaksiyonu sonucu ortaya çıkar ve bu reaksiyon cildi olumsuz etkiler. Örneğin güneş kremleri, bazı ilaçlar, makyaj malzemeleri ve cilde sürülen parfümlerdeki kimyasallar, güneş ışığı ile reaksiyona girerek ciltte döküntü, kızarık ve kabarcıklara neden olabilir. Bu durumda güneş alerjisi belirtileri, güneşe maruz kaldıktan birkaç saat ya da birkaç gün içinde ortaya çıkabilir.2
Daha çok kadınlarda, açık tenli kişilerde ve genç yetişkinlerde görülen polimorf ışık reaksiyonu, genellikle güneşe maruz kaldıktan birkaç saat sonra cilt üzerinde küçük şişlikler, lekeler veya kabarcıklar şeklinde kendini gösterir.2
Güneş ışınlarına maruz kalır kalmaz birkaç dakika içinde ortaya çıkan güneş ürtikeri, ciltte kurdeşene neden olur. Güneş alerjisi belirtileri hafiften şiddetliye doğru değişebilir.2
Güneş alerjisi belirtileri, sahip olunan güneş alerjisinin türüne ve şiddetine bağlı olarak kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bazı kişilerde hafif semptomlar gözlenirken bazı kişilerde ciddi sağlık problemine neden olabilecek belirtiler yaşanabilir.4 Güneş alerjisi türüne göre aşağıdaki güneş alerjisi belirtileri şunlardır:
PMLE belirtileri, genellikle güneşe maruz kaldıktan sonraki saatler ile dört gün içinde gelişir. Bu güneş alerjisi durumunda ciltte güneş alerjisi belirtileri aşağıdakileri kapsayabilir:
Cilt üzerine uygulanan kimyasalların güneş ışığıyla reaksiyonu sonucu oluşan fotoallerjik reaksiyon belirtileri şunlardır:
Güneş ışığına maruz kalan cilt dokusunda ve yüzde güneş alerjisi belirtileri engebeli veya pullu lekelenmeler şeklinde kendini gösterebilir,
Bunlara ek olarak uzun süre güneş ışığına maruz kalmak gözlerde güneş alerjisi ve ciltte güneş yakınları meydana getirebilir. Göz kapağında seğirme hissi, kızarıklık, görüş bulanıklığı, baş ağrısı, geçici görme kaybı gibi belirtiler gözlenebilir.5 Güneş yanıklarının tedavisine destek olmak için “Güneş yanığına ne iyi gelir?” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Güneş alerjisinin bazı türleri örneği güneş ürtikeri, bir kez geliştiğinde ömür boyu sürebilir. Güneş ışınlarından korunmak ve semptomların hafiflemesini sağlamak güneş alerjisine iyi gelebilir. Güneş ışınlarında korunmak için “Güneşin zararlı ışınlarından korunma yolları” yazımızı okuyabilirsiniz. Güneş alerjisine iyi gelen yöntemler şunlardır:
Güneş ışınlarına doğrudan maruz kalmak, ciltte aşırı reaksiyon oluşmasına nede olabilir. Güneş ışınlarından korunmak için sıkı dokunmuş, göğüs, kollar ve bacakları kapatan kıyafetler giyebilirsiniz. Geniş kenarlı şapkalar ile yüzünüzü, güneş gözlükleri ile gözlerinizi güneş ışınlarından koruyabilirsiniz. Ayrıca güneşi ışınlarının daha şiddetli olduğu öğle saatlerinde gölgede ya da içerde kalmaya dikkat edebilirsiniz.
Güneşin zararlı ultraviyole ışınlarının cilt üzerindeki etkisini önlemek amacıyla geniş spektrumlu güneş kremler kullanabilirsiniz. Güneş ışınlarını fiziksel olarak engelleyen veya yansıtan güneş kremleri, UVA ışınlarını engellemek üzere formüle edilmiş kimyasal güneş kremlerinden daha faydalı olabilir. Ayrıca titanyum ve çinko gibi bileşenler içeren güneş kremi çeşitleri güneş ürtikerine bağlı semptomların önlenmesini sağlayabilir.
Antihistaminik ilaçlar, güneş alerjisine bağlı semptomların yönetilmesinde etkili olabilir. Ayrıca güneş ışığına maruz kaldıktan sonra gelişen, cilt döküntüleri ve iltihaplanmaya yol açan histamin salınımının kontrolünü sağlayabilir.6
Güneş alerjisinden korunmak için yapılabilecek en iyi şey güneşi ışınlarından korunmaktır. Aşırı güneş ışığına maruz kalmak alerjik reaksiyona neden olmasa da cilt kızarıklıklarına ve cildin yanmasına neden olabilir. Aynı zamanda vücuttan sıvı kaybını artırarak ciddi sağlık problemleri yaratan dehidratasyona yol açabilir.7 Cilt yanıklarının tedavisine destek olmak için “Ciltte kızarıklığa ne iyi gelir?” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz. Güneş alerjisinden korunmanın yolları şunlardır:
Güneş ışınlarının cildinize doğrudan temasını önlemek için uzun kollu bluz, uzun elbise, etek, pantolon gibi kıyafetler seçin. Kıyafetlerin özellikle boyun, kol, bacak bölgesini kapattığından emin olun. Sık dokunmuş kumaş türleri kullanılarak üretilen kıyafetler seçmeye dikkat edin. Ayrıca kıyafetleriniz ıslandığında hemen kurusu ile değiştirin. Açık renkli kumaşlar seçerek güneş ışınlarının engellenmesine ve alerjik reaksiyonların gelişmesine engel olabilirsiniz.7
Ense, yüz, kulak ve boyun bölgesini güneş ışınlarına karşı korumak için geniş kenarlı ve sık dokunan kumaştan üretilen şapka kullanın. Şapkanın siperliğinin geniş olmasına dikkat ederek tüm yüz bölgesini güneş alerjisine karşı koruyabilirsiniz. Gözlerinizin ve göz çevresindeki hassas cildin direk güneş ışığına maruz kalmasını önlemek amacıyla güneş gözlüğü takmanız da önemlidir. 7
Güneş ışınlarının alerjik etkisinden korunmak için mümkün olduğunca gölgede kalmaya çalışın. Plaj kenarında bir şemsiye ya da ağaç altında durabilirsiniz. Özellikle öğle saatlerinde güçlenen güneş ışınlarının etkisini azaltmak için mümkünse içeride kalmayı deneyebilirsiniz.7
Güneş kremleri güneş ışınlarının cilt ile doğrudan temas etmesini önler. Dışarıya çıkmadan en az 20 dakika önce güneşin zararı UVA ve UVB ışınlarını filtreleyen en az 15 koruma faktörlü güneş kremi sürün. Güneş kremini belirli aralıklarla tazeleyerek gün boyu etkin olmasını sağlayın.7
Güneş alerjisi, güneş ışınlarının olduğu her mevsim yaşanabilir. Ancak güneş ışınlarının daha güçlü olduğu ve insanların daha sık dışarı çıkmaya başladığı ilkbahar ve yaz başlarında sık görülür. Yaz aylarında sürekli güneşe maruz kalma, cilt dokusunu dirençli hale gelmesini sağlayabilir ve bu da alerjik reaksiyon olasılığını azaltabilir.2
Güneş alerjisi; yaş, ırk ve cinsiyet fark etmeksizin herkes etkileyebilir. Ancak bazı güneş alerjisi çeşitleri cildin koyu ya da açık olmasına göre daha yaygın görülebilir. Buna ek olarak bazı güneş alerjisi çeşitleri genetik yatkınlığa sahiptir. Aile bireylerinden birinde güneş alerjisi varsa sizin de güneş alerjisi yaşama riskiniz de artış söz konusu olabilir.2 Ayrıca aşağıdaki bazı ilaçların kullanımı güneş ışınlarının cilt yüzeyinde alerji oluşturma riskini artırabilir:
Güneş alerjisi tedavisi, güneş alerjisinin türüne göre farklılık gösterir. Tedaviden önce güneş alerjisini önlemek için tedbirler almak daha önemlidir. Çünkü bazı güneş alerjisi çeşitleri bir kez yaşandığında ömür boyu sürebilir.3
PMLE’nin hafif semptomları için kaşıntılı cilt bölgesine serin, nemli bir bez ile soğuk kompresler yapabilirsiniz. Cildinize soğuk su spreyleri uygulayabilirsiniz. Kaşıntıyı hafifletmek için antihistaminik ilaçlar alabilir ya da cilt üzerine kortizon içeren kremler sürebilirsiniz. Şiddetli PMLE semptomlarında doktorunuza danışmanız önerilir.
Cilt üzerine kortikosteroid içeren kremler uygulanabilir. Ayrıca doktor kontrolünde özel ultraviyole ışınları ile fototerapi yapılabilir.3
Bu güneş alerjisinin tedavisindeki amaç, alerjiye neden olan cilt bakım ürünü ya da ilacı tanımlamaktır. Alerjiye neden olan ürün tanımlandıktan sonra kullanımı kesilmelidir. Genellikle fotoallerjik reaksiyon sonucu oluşan cilt semptomları kortikosteroid kremlerle tedavi edilebilir.3
Hafif semptomlarda kurdeşenlerin neden olduğu kaşıntıyı önlemek amacıyla oral histaminik ilaçlar ya da kortizon içeren kaşıntı önleyici kremler kullanılabilir. Şiddetli semptomlarda mutlaka doktora danışılması gerekir.3
Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
Kaynakça
https://www.medicalnewstoday.com/articles/benefits-of-sunlight
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17681-sun-allergy
https://www.health.harvard.edu/a_to_z/sun-allergy-photosensitivity-a-to-z
https://www.health.com/sun-allergy-7563866
https://www.healthline.com/health/eye-health/sunburned-eyes
https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/what-is-solar-urticaria
https://www.cdc.gov/cancer/skin/basic_info/sun-safety.htm
Benzer Blog Yazıları
Kantaron bitkisi oval uzun yaprakları olan ve sarı ya da mavi çiçek kümelerine sahip çalı şeklinde bir bitki türüdür.
Hangi cilt tipine sahip olursanız olun, günlük cilt bakımı rutini cilt sağlığının korunmasına ve kırışıklıklar gibi cilt problemlerinin önlenmesine yardımcı olabilir.
Sağlıklı bir ciltte tüm bölgelerin eşit ton rengine sahip olması beklenir.