İltihaplı Sivilce Neden Oluşur? İltihaplı Sivilceler Nasıl Geçer?

İltihaplı Sivilce Nedir?

İltihaplı sivilce, kıl köklerinde bakteri ya da diğer mikroorganizmaların birikmesi sonucu oluşan kırmızı ve ağrılı şişliklerle karakterize bir cilt rahatsızlığıdır. Gözeneklerin tıkanması sonucu kıl köklerinde ölü cilt hücreleri, yağ, kir ve hastalık yapıcı bakteriler birikir. Bağışıklık sistemi bu bileşenleri vücuttan atmak için savunmaya geçer ve bu tepki sonucunda kıl köklerinde sarı ya da beyaz renkli iltihap oluşur. İltihapsız sivilceler genellikle cildin dış katmanında yer alırken iltihaplı sivilceler cildin daha iç katmanlarında yer alır ve irin içerir. Cilt yüzeyinde şişlik oluşturur ve ağrı ya da acı hissi verir. İltihaplı sivilce çeşitleri şunlardır:

• Papüller: Kırmızı ya da pembe renkli şişliklerdir. İçleri iltihapla doludur ve başlangıçta siyah ya da beyaz nokta görünümündedir.
• Püstüller: Papüllere benzerler, ancak onlara oranla daha büyük yapıda iri içeren şişliklerdir.
• Nodüller: Cilt yüzeyinin hemen altında oluşan sert, ağrılı ve içi irin dolu şişliklerdir.
• Kistler: Cildin daha derin katmanlarında oluşan büyük, içi irin dolu şişliklerdir. Kör sivilce olarak da nitelendirilen bu oluşumlar tedavi edilmediğinde kistik oluşumlara neden olabilir.^{3 4}

İltihaplı Sivilce Belirtileri Nelerdir?

İltihaplı sivilceler çıban ya da yara gibi görünebilir. Özellikle yüzde iltihaplı sivilce, görünüm açısından oldukça rahatsız edicidir. İltihaplı sivilceler aşağıdaki belirtilere sahiptir:

• Cilt yüzeyinde yükselen şişlikler,
• Şişliklerin etrafında kızarıklıkla çevrelenmiş beyaz ya da sarı irinler
• Ağrı ve dokunulduğunda hassasiyet ile acı
• Cilt altında yüzeye ulaşmayan sert ve ağrılı şişlikler.²

İltihaplı Sivilce Neden Olur?

Sağlıklı cilt dokusu her gün ölü cilt hücreleri döker. Görevlerini tamamlayan ölü hücreler, kıl köklerinde yer alan gözenekler aracılığıyla cilt yüzeyine ulaşır ve buradan vücut dışına atılır. Sivilceye yatkın olan cilt tiplerinde ölü hücre sayısı artar ve gözeneklerden dışarı atılması yavaşlayarak gözenekleri tıkar. Kıl köklerinde biriken ölü hücreler cildi korumak ve nemlendirmek için üretilen doğal cilt yağı bir diğer adıyla sebumla birleşerek gözenek içinde yapışkan bir tıkaç oluşturur. İltihapsız sivilcelerde bu tıkaç siyah ya da beyaz nokta olarak adlandırılan komedonlara dönüşür. İltihaplı sivilcelerde ise tıkanan gözenekler cilt hücrelerinin oksijensiz kalmasına neden olur. Oksijensiz ortam, propionibacterium acnes adı verilen bir bakteri çeşidinin yaşaması için uygun bir zemin hazırlar. Bu bakteriler, sebum ve ölü cilt hücreleri ile birlikte gözenek duvarını kırar ve diğer dokulara yayılır. Bağışıklık sistemi uyarılabilir ve bağışıklık sistemi bakterileri, ölü cilt hücrelerini ve sebumu vücuttan atmak için bu bölgeye beyaz kan hücreleri gönderir. Beyaz kan hücrelerinin bu bileşenlerle mücadelesi iltihaplanmaya neden olur.^{2 3}

İltihaplı Sivilce Nasıl Geçer?

İltihaplı sivilce tedavisi, sivilcenin çeşidine göre dermatolog tarafından belirlenir. Doktor, genellikle reçeteli ilaçlara geçmeden önce reçetesiz ilaçlarla iltihaplı sivilce kurutma işlemi önerebilir. İltihaplı sivilce nasıl geçer sorusunun cevabı için aşağıdaki yöntemleri inceleyebilirsiniz.⁴

 Reçetesiz İlaçlar

• Benzoil peroksit: Bu bileşen sivilceye neden olan propionibacterium acnes bakterisini hedefler. Gözeneklerin sıkışmasını sağlayarak iltihabın azalmasına yardımcı olur. Cildi kurutabileceği için sivilce izlerinden kaynaklanan leke tedavisinde de kullanılır.⁴ Sivilce izlerinden kurtulmak için “Sivilce İzleri Nasıl Geçer?” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
• Salisilik asit: Ölü cilt hücrelerini gözeneklerden derinlemesine temizleyen bu bileşen iltihaplı sivilce lezyonlarının parçalanmasına yardımcı olur.⁴

Cilt bakım rutininize bu bileşenleri içeren kozmetik ürünler ekleyerek iltihaplı sivilcelerin kurumasına destek olabilirsiniz.⁴

Tıbbi Tedaviler

Reçetesiz ilaçlar bazen iltihaplı sivilce tedavisi için etkili olmayabilir. Bu durumda dermatolog aşağıdaki tıbbi tedavi yöntemlerini önerebilir.⁴

Topikal Retinoidler

Retinoidler, ölü cilt hücrelerinin temizlenmesinde oldukça etki olan A vitamini türevleridir. Doktorunuzu retinoid içeren cilt bakım ürünlerini cildinize uygulamanızı isteyebilir. Bu ürünler ilk uygulamalarda ciltte kızarıklık ve soyulma yapabilir.⁴

İzotretinoin

A vitamininden üretilen bu bileşen oral yolla alınan bir ilaçtır. Genellikle topikal retinoidlere cevap vermeyen kistik yapıya sahip iltihaplı sivilceler için kullanılır.⁴

Antibiyotikler

İltihaplı sivilcelere neden olan propionibacterium acnes bakterilerinin kontrol altına alınması için kullanılan oral antibiyotikler, genellikle kistik iltihaplı sivilceler için tercih edilir. Buna ek olarak cilt için topikal antibiyotik tedavisi de uygulanabilir.⁴

Hormonal Tedaviler

Hormon dengesizliklerinden kaynaklanan iltihaplı sivilceler için hormon tedavisi uygulanabilir. Hormon ilaçları, sivilceye neden olan androjen hormonlarını baskılayabilir.⁴

İltihaplı Sivilce Nerelerde Çıkar?

İltihaplı sivilce, vücutta kıl köklerinin bulunduğu hemen her noktada çıkabilir. Ancak yüzde, göğüste, boyunda ve sırtta iltihaplı sivilce görülme oranı daha yüksektir. Yüz bölgesinde genellikle yağ bezlerinin yoğun olduğu çenede iltihaplı sivilce meydana gelebilir. Aynı zamanda daha hassas yapıya sahip dudakta iltihaplı sivilce görülebilir.²

İltihaplı Sivilceyi Patlatmak Zararlı mı?

İltihaplı sivilceye dokunmak ve sıkıştırarak patlatmaya çalışmak sivilcenin çevresindeki sağlıklı cilt dokusunun hasar görmesine neden olur. Ayrıca sivilcenin içerisinde bakterilerin bulunduğu iltihabın diğer cilt hücrelerine yayılmasına neden olur. Yayılan iltihap diğer kıl köklerinde enfeksiyon oluşturabilir. Aynı zamanda ellerdeki kir ya da bakteri gibi bileşenler sivilceye geçerek var olan iltihabın kötüleşmesine ve daha ciddi bir enfeksiyon oluşmasına zemin hazırlayabilir. Normalde iltihaplı sivilcenin içindeki irin sivilce olgunlaştığında kendiliğinden patlar ve içindeki irini boşaltır. Ancak sivilceye müdahale etmek sivilcenin iyileşme sürecini uzatabilir. Sivilcenin sıkılması cilt hücrelerinde hasara neden olur ve doku kaybı meydana getirebilir. Ciltteki doku kaybı, cilt yüzeyinde çukurluk oluşmasına neden olarak sivilce izi kalmasına yol açabilir.⁵ Sivilce patlatmanın diğer etkileri hakkında ayrıntılı bilgilere “Sivilce Patlatmak Zararlı mı?” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.

İltihaplı Sivilce Kendiliğinden Geçer mi?

İltihaplı sivilce olgunlaştığında kendiliğinden patlar ve içindeki irini boşaltır. Ancak bu süreç haftalar, aylar ya da yıllar alabilir. Ayrıca sivilcenin meydana getirdiği cilt lezyonları tedavi edilmediğinde sivilce izine neden olabilir. İltihaplı sivilcelerin tedavisi için dermatologdan yardım alabilir hem tedavi sürecinin hızlanmasına hem de sivilce sonra cilt dokusunun çabuk toparlanmasına yardımcı olabilirsiniz.⁶

İltihaplı Sivilcelerden Korunmak İçin Neler Yapılabilir?

İltihaplı sivilcelerden korunmak için aşağıdaki önerileri dikkate alabilirsiniz:

• Gün içinde ellerinizi yüzünüze dokundurmaktan kaçının. Ellerdeki yağ, kir ve bakteriler cilde bulaşabilir ve gözeneklerden geçerek kıl köklerinde birikebilir.³
• İltihaplı sivilceler genellikle yağlı cilt dokusunda daha sık görülür. Cilt bakım ürünlerini seçerken yağsız, su bazlı ve nonkomedojenik olmasına dikkat edin. Cilt tipine uygun ürünler kullanmaya özen gösterin.³
• Cilt yüzeyindeki siyah nokta, beyaz nokta ya da iltihapsız sivilceleri sıkmayın ve patlatmayın, aksi halde iltihaplı sivilce oluşumuna katkıda bulunabilirsiniz.³
• Şeker içeriği yüksek işlenmiş gıdalardan, süt ve süt ürünleri tüketmekten kaçının; yeterli ve dengeli bir diyet takip etmeye çalışın.³
• Sigarayı bırakın.³
• Düzenli egzersiz yapın.³
• Cildinizi sabah ve akşam olmak üzere günde iki kez temizleyin, nemlendirin ve cilt bariyerini güçlendirmek için haftada bir-iki kez nemlendirici maske uygulayın.³
• Yüzünüzü yıkarken cilt hücrelerini tahriş etmemek için nazik davranın, sert uygulamalardan kaçının.³

Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.

Kaynakça

https://www.verywellhealth.com/inflammatory-acne-3960822
https://www.medicalnewstoday.com/articles/inflamed-acne
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22765-inflammatory-acne
https://www.healthline.com/health/inflamed-acne
https://www.verywellhealth.com/is-popping-pimples-bad-for-my-skin-15523
https://www.skin.software/journal/inflammatory-acne