Ciltte Kahverengi Lekeler Neden Olur? Nasıl Geçer?

Ciltte Kahverengi Lekeler Neden Olur?

Ciltte kahverengi lekeler, cildin renk bütünlüğünü bozar. Vücutta kahverengi lekeler, ciddi bir hastalığın habercisi değildir ancak vücut sistemlerinde bir bozukluk olduğunun göstergesidir. Peki, vücutta çıkan kahverengi lekeler neyin belirtisi olabilir? 

“Vücutta ve yüzde kahverengi lekeler neden olur?” sorusu, melanin pigmentinin aşırı üretimi sonucu oluşur şeklinde cevaplanabilir. “Yüzde kahverengi lekeler neden olur?” sorusuna serbest radikallerin sağlıklı hücrelere verdiği zarar cevabı da verilebilir.² Vücutta kahverengi lekeler çıkmasının nedenleri arasında aşağıdakiler yer alabilir:

Güneşin Ultraviyole Işınlarına Maruz Kalma

Güneş ışınları cilt hücrelerinde hasara neden olarak ciltte kahverengi lekeler oluşmasına yol açabilir. Yaş ilerledikçe cilt dokusunun zayıflaması, güneşin zararlı ışınlarına karşı mücadele etme yeteneğini azaltır. Bu yaşlarda güneş ışığına maruz kalmak vücutta kahverengi lekeler çıkması ile sonuçlanabilir. Özellikle yaşamın erken dönemlerinde güneş koruyucu kremlerin kullanılmaması güneş ışınlarının bu etkisini artırabilir. Ayrıca açık tenli kişiler veya daha önce şiddetli güneş yanığı yaşayanlar özellikle risk altındadır.²

Bazı Cilt Hastalıkları

Ciltte kahverengi lekeler bazı sağlık koşulları ve cilt hastalıklarının sonucu olabilir. Ancak bu lekeler yaşa bağlı oluşan cilt lekeleri ile aynı değildir.² “Vücutta kahverengi lekeler neden oluşur?” sorusuna cevap olabilecek cilt durumları ve hastalıkları aşağıdakileri kapsayabilir:

• İnflamatuar sonrası hiperpigmentasyon: Alerjik reaksiyonlar, enfeksiyonlar, yanık ya da akne sonrası ciltte oluşan renk değişiklikleri sırtta kahverengi lekeler oluşmasına neden olabilir.²
• Melazma: Hamilelik döneminde hormonların etkisi ile yaşanan kahverengi lekeler, hamilelik maskesi ya da kloazma olarak bilinir.²
• Linea nigra: Hamilelik döneminde karın bölgesinde karnın ortasından aşağıya doğru uzanan koyu renkli dikey çizgiye linea nigra denir.²
• Riehl melanozu: Güneş ışınlarına maruz kalma nedeniyle oluşan ciltte kahverengi lekeler, kontakt dermatit denilen bir durumun sonucudur.² Dermatit hakkında daha detaylı bilgiler için “Atopik dermatit nedir?” yazımızı okuyabilirsiniz.
• Civatte poikiloderması: Boyun bölgesinin bazı kısımlarını kırmızımsı kahverengi bir renge dönüştüren civatte poikiloderması, iyi huylu bir cilt durumudur.²
• Eritromelanosis follicularis: Yüz ve boyun kısmında kırmızımsı kahverengi lekelenmeler yaratan eritromelanosis follicularis, bir pigmentasyon bozukluğudur.²

Bazı İlaçlar

Bazı ilaçlar güneş ışınlarına karşı cildi hassaslaştırır ve vücutta kahverengi lekeler oluşmasına neden olabilir. Ciltte koyu lekeler meydana getiren ilaçlar arasında aşağıdakiler yer alır:

• Östrojen içeren vagifem, climara, estrace gibi ilaçlar,
• Tetrasiklinler, amzeeq (minosiklin), aeclomisin (demeklosiklin) ve adoxa (doksisiklin) gibi geniş spektrumlu antibiyotikler,
• Düzensiz kalp atışı için kullanılan amiodaron gibi ilaçlar,
• Antikonvülsanlar,
• Zihinsel ve duygusal bozuklukların tedavisinde kullanılan fenotiazinler,
• Enfeksiyonların tedavisinde kullanılan sülfonamidler.²

Diğer Nedenler

• Karaciğer hastalıkları,
• Addison hastalığı,
• Hamilelik,
• Hemokromatoz,
• Hipofiz tümörleri.²

Ciltte Kahverengi Lekeler Nasıl Geçer?

Ciltte çıkan kahverengi lekeler, herhangi bir acı ya da kaşıntıya neden olmaz. Kaşıntıya neden olan durumlar hakkında daha detaylı bilgiler için “Vücutta kaşıntı neden olur?” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Ciltte çıkan kahverengi lekeler, genellikle herhangi bir sağlık sorunu oluşturmaz. İnsanların kahverengi lekelerden kurtulmak istemelerinin nedeni çoğunlukla estetik kaygıdan dolayıdır. Peki, ciltteki kahverengi lekeler nasıl geçer? Aknelerin neden olduğu ciltteki kahverengi lekeler genellikle kendiliğinden kaybolur. Diğer kahverengi lekeler ise topikal tedavilerle soldurularak tamamen çıkarılabilir. Ancak topikal ürünlerin lekeleri tedavi edebilmesi için birkaç ay düzenli olarak kullanılması gerekebilir. Bunlara ek olarak kriyocerrahi, lazer tedavisi ve kimyasal peeling gibi kozmetik işlemler lekelerin tamamen ortadan kalkmasını sağlayabilir. Ancak cilt dokusu hassas ise kimyasal peeling cilt hücrelerine hasar verebilir.

Ciltteki kahverengi lekeleri yok etmek için kesin bit bitkisel çözüm yoktur. Ancak limon, portakal, greyfurt veya papaya gibi meyvelerin suyunu cilde uygulamak cilt lekelerini hafifletebilir. Bu meyvelerdeki C vitamini, antioksidan özellikleri sayesinde ciltteki koyu lekelerin renginin açılmasına yardımcı olabilir. Ancak bu meyvelerin suyunun lekeleri hafiflettiğine dair bilimsel herhangi bir kanıt yoktur.²
Cilt lekelerinin azaltılmasında aloe vera bitkisinden yararlanabilirsiniz. Düzenli olarak cilt lekelerinin olduğu bölgeye aloe vera sürmek lekelerde azalma sağlayabilir.³ Aloe veranın cilt sağlığı üzerindeki etkisi hakkında detaylı bilgiler için “Aloe veranın cilde faydaları” yazımızı okuyabilirsiniz. Cilt sağlığı üzerinde etkili olan diğer bitkiler hakkındaki bilgilere ise “cilde iyi gelen bitkiler” konulu yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Vücutta Kahverengi Lekelerin Tedavi Yöntemleri

Vücuttaki kahverengi lekeler, ciltte pullanma gibi doku farklılıkları yaratmaz. Sadece cilt renginde koyulaşmaya neden olur. Yaş ile birlikte ciltte koyu lekeler görülmesi kaçınılmazdır.² Ancak koyu lekelerin oluşmasını engellemek için aşağıdaki önerileri dikkate alabilirsiniz:

• Güneş ışınlarının cilt hücrelerine verdiği zararı önlemek için güneş kremi kullanın. Mevsim fark etmeksizin dışarıya çıkmadan en az 20 dakika önce güneş kremini sürün ve her 2 saatte bir yenilemeye dikkat edin. Yaş ve cinsiyet fark etmeksizin hemen herkesin güneş ışınlarını zararlı etkilerinden korunmak için güneş kremi kullanması oldukça önemlidir.²
• Güneş ışınlarına karşı tam koruma sağlamak için uzun kollu bluz, elbise ya da uzun etek ve pantolon giymeye dikkat edin. Kıyafetlerin sık dokuma ve açık renkli olmasına özen gösterin. Ayrıca güneş gözlüğü ve geniş kenarlı şapka kullanın. Güneş ışığını geçiren hasır şapkalar yerine sık dokuma kumaş kullanılarak üretilen şapkaları tercih edin.²
• Güneş ışınlarına mümkün olduğunca az maruz kalmaya çalışın. Güneşin yoğun olduğu saatlerde dışarı çıkmaktan kaçının, dışarıdaysanız gölgede durmaya gayret edin. Özellikle gündüz 10.00 ile 14.00 saatleri arasında güneşe çıkmaktan kaçının.²

​Ciltteki kahverengi lekeleri tedavi etmek için aşağıdaki yöntemler uygulanabilir:

Topikal Tedaviler

“Kahverengi cilt lekesi nasıl geçer?” sorusu, topikal ürünlerin lekelere uygulanması şeklinde cevaplanabilir. Cilt doktoru tarafından reçete edilen cilt beyazlatıcı kremler, ciltteki kahverengi lekelerin yavaş yavaş solmasına ve düzenli kullanıldığında ise birkaç ay içinde tamamen yok olmasına yardımcı olabilir. Cilt rengini açan kremlerin aktif maddesi hidrokinondur. Hidrokinon, melatonin hormonu sentezini azaltarak kahverengi lekelerin renginin açılmasını sağlayabilir. Ancak bu ürünlerin kısa süreli kullanılması önerilir. Aksi halde yüksek konsantrasyonlarda kullanılan hidrokinon kansere neden olabilir. Diğer topikal ürünler, hidrokinon kadar etkili değildir. Cilt lekelerini soldurarak leke görünümünü azaltabilir. Sivilcelerin neden olduğu koyu lekelerin rengini açmak için ise retinol içeren kremler kullanılabilir. Buna ek olarak alfa hidroksi asit, glikolik asit, deoksi arbutin veya kojik asit içeren kremler de lekelerin hafiflemesine yardımcı olabilir. Ancak bu ürünler cilt dokusunda tahrişe neden olabilir ve güneş ışınları ile birleştiğinde cilt dokusuna hasar verebilir. Bu nedenle bu ürünleri gece yatarken kullanmanız daha faydalı olabilir. Gündüz kullandığınızda ise mutlaka güneş kremi sürmeye dikkat etmelisiniz.²

Kozmetik İşlemler

Vücutta çıkan kahverengi lekeler, tıbbi uygulamalar içeren yöntemlerle de tedavi edilebilir. Genellikle kozmetik uygulamalar topikal ürünlerle birlikte yapılır. (2) Ciltteki kahverengi lekeler için uygulanan kozmetik uygulamalar arasında aşağıdakiler yer alır:

Lazer Tedavisi

Bir çeşit odaklanmış ışık enerjisi olan lazer, cilt lekelerini katman katman yakarak lekeleri yok eder. Ancak morarma, şişme, kızarıklık, gerginlik, yara izi, enfeksiyon ve cilt dokusu değişiklikleri gibi yan etkiler yaratabilir.²

Kimyasal Peeling

Kimyasal peeling cildin üst katmanının salisilik asit veya glikolik asit kullanılarak kaldırılması işlemidir. Bu işlem sayesinde daha sağlıklı ve daha eşit tonda bir cilt dokusuna sahip olabilirsiniz. Ancak cildi tahriş edebilir.

Mikrodermabrazyon

Kristal ve elmas uçlu olmak üzere iki çeşit mikrodermabrazyon vardır. Her iki işlem de fiziksel olarak cilt yüzeyindeki hücrelerin soyarak kahverengi lekelerin yok edilmesine yardımcı olur.²

Kriyocerrahi

Özellikle yaş ile birlikte gelişen kahverengi cilt lekelerinde etkili olan kriyocerrahi işleminde, lekeler sıvı nitrojen ile dondurularak yok edilir. Ancak tedavi edilen alanın kalıcı olarak beyazlaması risk faktörüdür.²

Vücuttaki kahverengi lekeler, genellikle zararlı değildir ancak bazı durumlarda bir çeşit cilt kanseri olan melanom ile karıştırılabilir. Genellikle dermatolog, fiziksel muayene ile koyu lekelerin türünü teşhis edebilir. Lekeler hakkında şüphelenirse biyopsi ya da ileri kan testleri isteyebilir. Melanom durumunda cilt lekeleri aniden ortaya çıkar. Kaşıntı, karıncalanma ve kanama gibi belirtiler görülebilir. Ayrıca lekelerin rengi ve boyutu değişebilir.⁴

Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.

Kaynakça

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21885-hyperpigmentation
https://www.verywellhealth.com/causes-of-dark-spots-1069545
https://www.healthline.com/health/beauty-skin-care/aloe-vera-for-face
https://www.medicalnewstoday.com/articles/324833