“Paraben ne demek?” sorusu sıklıkla merak edilir. Paraben, günlük hayatta kullanılan pek çok üründe karşılaşılan bir maddedir. Paraben, antimikrobiyal olması sebebiyle küf ve zararlı bakterileri önlediği için çoğu üründe koruyucu olarak kullanılır. Paraben içeren ürünlerin bu koruyucu özelliğinden dolayı dayanma gücü artar ve genellikle ürünlerde raf ömrünün uzun olması için kullanılır. Çünkü paraben içeren ürünler, parabensiz ürünlere göre çok daha uzun süre dayanabilir. (3)
Paraben içeren ürünlerin paketlerindeki etiketin içerik kısmında paraben içerip içermediği belirtilir. Son zamanlarda yapılan araştırmalara göre parabenin bazı zararlı etkileri ortaya çıkmıştır. Bu yüzden parabensiz ürünler, paraben içermeyen ürünleri tercih etmek isteyenler için alternatif olarak üretilmiştir. Parabensiz ürün kullanmak isteyen kişiler paraben içerip içermediğini ürünün etiketinde görebilirler.
Paraben genellikle tek bir isimle bilinse de diğer isimlerinden birisi para-hidroksibenzoik asitin esterleri olarak ifade edilebilir. Bunun yanında parabenin kimyasal olarak birkaç çeşidi vardır. Bunlar; metil paraben, propil paraben, bütil paraben ve eti parabendir. Parabenin diğer çeşitlerinin etkileri birbirine benzer olsa da bazı açılardan farklı özellik gösterebilirler. Bu açıdan bir üründe paraben kullanılacak ise ürünün içeriğine göre kullanılacak paraben çeşidi tercih edilir. Paraben free ürünlerin tam anlamıyla parabensiz olarak ifade edilebilmesi için hiçbir paraben çeşidinin üründe bulunmaması gerekir. Paraben çeşitleri detaylarıyla birlikte şu şekilde sıralanabilir:
Metil paraben daha çok antimikrobiyal özelliğinden dolayı tercih edilir. Yapılan bir araştırmada kullanılan metil parabenin üreme sisteminde etkisi araştırılmış, toksisite gösteren bu paraben çeşidinin östrojen benzeri aktivite gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Buradan yapılan çıkarıma göre metil paraben östrojen benzeri etki göstererek üreme sistemini etkileyebilir. (3)
Küf oluşumuna karşı propil paraben kullanılabilir. Propil parabenin hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalara göre, propil parabenin sperm üretimi ve düşük testosteron düzeyine neden olduğu tespit edilmiştir. (3)
Bu paraben çeşidi, beyaz toz formunda bulunur ve genellikle koruyucu olarak kullanılır. Metil parabene benzer olarak üreme sistemindeki yumurta üretimi üzerinde etkileri gözlemlenmiştir. (3)
Kişi parabene maruz kaldığında paraben, deriden emilerek veya sindirim sistemi yoluyla vücuda geçebilir. Vücuda geçen paraben hormonlarda, idrarda hatta anne sütünde görülebilir. Ancak parabene ne kadar ve/veya ne kadar süre maruz kalındığı, paraben zararlı etkileri değerlendirilmesi konusunda önemlidir. Olası zararlı etkilerle parabene çok sık ve fazla miktarda maruz kalındığında karşılaşabileceği unutulmamalıdır. (1) Parabenin bazı etkileri şöyle sıralanabilir:
Parabenin olası zararları sebebiyle sıkça kullanılan ürünlerde parabensiz ürünler alternatif olarak tercih edilebilir. Bu açıdan pek çok şirket paraben içeren ürünlerin yanında parabensiz ürünler de üretmektedir. Parabensiz ürünlerin etiketlerinde “Paraben içermez” ya da “ Paraben free” gibi ibareler yer alır. Parabensiz ürün kullanmak isteyen kişiler kullandıkları ürünlerin etiketlerinde paraben içermez veya paraben free yazısını kontrol edebilirler.
Paraben içeren ürünler, gıdalar veya ilaçlar günlük hayatta sıklıkla kullanıldığında paraben, deriden veya beslenme ile vücuda alınabilir. Deri yoluyla alınan parabenler karaciğerde metabolize edilip idrar ve safra yoluyla atılır. Ağız yolu ile alınanlar ise yine karaciğerde metabolize edilir ve idrarla atılırlar. (6)
Parabenin büyük bir kısmı vücuttan idrar ve safra yoluyla atıldığı bilinirken yapılan bir çalışma metabolize edilmemiş parabene seminal sıvıda, kanserli dokularda, plasentada rastlanmıştır. Buradan hareketle parabenin vücutta birikebileceği sonucuna varılmıştır. (6)
NOT: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
Kaynakça:
1- https://dergipark.org.tr
2- http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr
3- https://dergipark.org.tr
4- https://www.webmd.com
5- https://www.mayoclinic.org
6- https://earsiv.anadolu.edu.tr
Benzer Blog Yazıları
Kantaron bitkisi oval uzun yaprakları olan ve sarı ya da mavi çiçek kümelerine sahip çalı şeklinde bir bitki türüdür.
Hangi cilt tipine sahip olursanız olun, günlük cilt bakımı rutini cilt sağlığının korunmasına ve kırışıklıklar gibi cilt problemlerinin önlenmesine yardımcı olabilir.