Cilt Bariyeri Nedir? Cilt Bariyeri Nasıl Onarılır ve Güçlendirilir?

Cilt Bariyeri Nedir?

Cilt bariyeri stratum corneum adı verilen cildin en dış katmanıdır. Seramid, yağ asidi ve kolesterol lipitlerinin birbirine bağlanmasıyla oluşur. Cilt bariyerinin içinde keratin ve doğal nemlendiriciler bulunur. Bu maddelerin oluşturduğu cilt bariyeri, yüzü ve tüm vücudu dış etkenlerden korur. Cilt bariyeri bozulursa vücut suyu tutamaz ve cilt kuruyarak tamamen nemsiz kalır (1). Bu sebeple cilt bariyerini korumak, normal işlevini devam ettirmesi için oldukça önemlidir. Cilt bariyeri bozulması, olumsuz çevresel faktörlerden olan güneş, soğuk hava, toz-duman maruziyeti ve sert temizleyiciler sebebiyle gerçekleşebilir. Bozulan cilt bariyerini onarmak içinse bazı bakım yöntemlerini uygulamak gerekebilir.

Cilt Bariyeri Neden Bozulur?

Cilt bariyeri genel sağlık için önemlidir ve vücudun düzgün çalışması için korunmaya ihtiyaç duyar. Çeşitli faktörlerle bozulan cilt bariyerini onarmak ve yeniden yapılanmasını sağlamak gerekir. Cilt bariyeri onarma sürecinden önce, cilt bariyerini bozan faktörleri tanımak ve buna göre önlem almak da oldukça önemlidir. Cilt bozulmasına sebep olan faktörlerden bazıları ise şöyle sıralanabilir:

• Bulunulan ortamın çok nemli ya çok kuru olması
• Çok fazla güneşe maruz kalma
• Alerjenler, tozlar ve kirletici maddelere maruz kalma
• Cildi deterjan içerikli temizleyiciler ve sabunlarla yıkamak
• Cilt bakımında kullanılan kimyasal ürünler
• Cildi çok sık yıkamak
• Stres (1)

Cilt Bariyerini Bozulduğu Nasıl Anlaşılır?

Cilt bariyeri düzgün çalışmadığında bazı cilt problemleri meydana gelebilir. Cilt bariyeri bozulduğunda en çok hissedilen, cilt hassasiyetinin artmasıdır. Cilt bariyeri incelmesi ile cilt; kızarık, hassas, nemsiz ve tahriş olmuş bir şekilde görülebilir. Genel olarak cilt bariyerinin bozulduğunu gösteren bazı işaretler ise şunlardır:

• Nemsiz görünen, pullu ve kuru cilt
• Ciltte kaşıntı olması
• Yanma hissi
• Cilt pürüzleri ve yama şeklindeki kabarıklar
• Sivilce oluşumu
• Hassas ve iltihaplı alanlar
• Bakteriyel, viral (virüs yayılması) ve fungal (mantar) cilt enfeksiyonları (1).
• Cildi UV radyasyonlarını maruz bırakarak yapay olarak bronzlaştırılması
• Sigara kullanımı
• Yeterince dinlenememe
• Düzenli beslenme alışkanlığının olmaması ve az miktarda su içmek
• Yaşlanma (2).

Cilt Bariyeri Nasıl Onarılır?

‘‘Cilt bariyeri nasıl güçlendirilir?’’ sorusu, birtakım cilt sorunları olan kişilerin sıklıkla araştırdığı konulardan sayılabilir. Bozulan cilt bariyerini onarmak, bir takım bakım rutinleri ve özel bakım uygulamalarını da beraberinde getirebilir. Günlük olarak uygulanması gereken bu bakım rutinleri, cilt bariyerini güçlendirmek ve yeniden yapılanması için önemli adımlardır. Aşağıda bahsedilen faktörlerin dışında cilt kuruluğu, güneş yanığı, tahriş ve yara bakımında kullanılan cadı fındığı bitkisini, ‘‘Cadı fındığı nedir?’’ konusunu öğrenerek de cildin onarımına katkıda bulunabilirsiniz. Genel olarak cilt bariyeri onarma işlemlerinden bazıları ise şunlardır:

Temizleme

Cilt bakımının temel yapı taşlarının başında cilt temizliği gelir. Cilt yapısına uygun bir temizleyici ürünle günde 2 kez cildi temizlemek gerekir. Cilt temizliğinde kullanılan ürünlerin, cildin pH değeri olan 4.7 oranına uygun olarak seçilmesi önemlidir (1). Düzenli cilt temizliği ile cildin yıpranmasına sebep olan kir, toz ve alerjenlerin uzaklaştırılması sağlanır. Cildin temiz olması ayrıca, uygulanacak bakım kremlerinin ve diğer bakım ürünlerinin cilde daha iyi nüfuz etmesini sağlayabilir.

Nemlendirme

Cildin onarılmasında iyi bir nemlendirme çok önemli bir yer tutar (3). Nemsiz cilt; kuru, hassas, pullu bir görünümde olabilir. Özellikle temizleme sonrası cilt daha kuru ve hassas hale gelebilir ve mutlaka nemlenmeye ihtiyaç duyar. Nemlendirici seçerken cilt tipine uygun, kimyasallardan arındırılmış ve zengin yağların olmasına dikkat etmek faydalı olabilir. Nemlendirici ürünlerin ayrıca, cilt bariyerini güçlendiren içerikler olduğuna da dikkat etmek gerekebilir. Örneğin niacinamide, ciltte protein oluşturmaya ve ciltte meydana gelen hasarları önlemek için nemi ciltte tutmaya yardımcı olduğu bilinen bir vitamin formudur. Niacinamide faydaları hakkında bilgi almak için ilgili içeriğimizi inceleyebilirsiniz. Cilt nemlendirmesinde, nemlendirici kremler dışında diğer bazı faktörlere dikkat etmek de gerekebilir. İşte o faktörler!

• Günde en az 8-9 saat uyumak
• Banyo süresini kısa tutup, ılık su kullanmak
• Alkol ve sigara tüketiminden kaçınmak
• Çay-kahve tüketimini sınırlamak
• Stres faktörlerini azaltmak (3).

İyi Bir Uyku

Cildin bariyerini güçlendirmek için etkili faktörlerden birisi de iyi bir dinlenme ile mümkün olabilir. Günde en az 8-9 saat uyku alışkanlığı edinmek, cildin onarılmasına ve yeniden yapılanması için gereklidir. Yapılan bir araştırma düzenli uyuyan insanların, uyumayanlara göre %30 oranında daha fazla nem bariyerine sahip olduğunu göstermiştir (3). Bu sebeple cildin iyileşme sürecini desteklemek ve nemi korumak için iyi bir uyku düzeni oluşturmanız gerekebilir.

Su Tüketimi

Cildimizin %30’u sudan oluşur ve sürekli nemli kalmaya ihtiyaç duyar. Cilde ihtiyacı olan nemi vermek, cildi onarır ve güçlendirir. Bu sebeple cilde ne kadar su verirseniz koruyucu bariyer o kadar iyi çalışır ve cilt işlevini sağlıklı bir şekilde yerine getirir. Cildin hidrasyon (vücudun su ve elektrolit düzeylerinin belirli düzeyde tutulması) seviyelerini korumak için bol su içmek kadar, kahve ya da alkol tüketiminden sonra aynı miktarda su içmek de gerekir. Bu tarz içecekler vücutta diüretik (idrar sökücü) etki yaratabilir ve cildin nemi azalarak, cildin bariyer dengesini bozabilir (3).

Güneşten Koruma

Cilt yıpranmalarına sebep olan en büyük çevresel faktörlerden biri güneş maruziyetidir. Korunmasız bir şekilde uzun sürede güneşte kalmak, başta cilt lekeleri olmak üzere cildin kızarıp hassaslaşmasına ve lekelenmelere de sebep olabilir. UV ışınları cilt bariyerini geçerek hücreleri bozabilir ve cilt bariyeri incelmesi durumu oluşabilir. Cildi güneşin zararlı etkilerinden korumak için güneşe çıkmadan önce yüksek korumalı bir güneş koruyucu kullanmak gerekir (4). Uzmanlar güneşin zararlı etkilerine karşı bulutlu günlerde bile en az 30 koruma faktörüne sahip, suya dayanıklı, geniş spektrumlu bir güneş kremi kullanılmasını önermektedir. (6)

Cilt Bariyerini Güçlendiren Yiyecekler Nelerdir?

Cilt bariyerini güçlendirmek için dıştan yapılan bakım uygulamaları kadar, içten de destek etmek oldukça önemlidir. Cilt bariyerini güçlendiren yiyecekler sayesinde cildi, içten desteklemek de mümkün olabilir. Cildi bariyerini güçlendirmek içinde sağlıklı ve dengeli beslenip, cilde zarar veren sağlıksız besinlerden uzak durmak gerekebilir. Cildin onarılmasına katkı sağlayacak, özellikle antioksidan ve vitaminler açısından zengin etkili yiyecekleri, beslenme listenize eklemenizde fayda olabilir. Cilt bariyerini güçlendiren yiyecekler ise şöyle sıralanabilir:

• Az yağlı süt ve süt ürünleri
• A vitamini yönünden zengin besinler (havuç, domates, yumurta, yeşil yapraklı sebzeler, yeşil-kırmızı biber vb.)
• Antioksidan etkili meyveler (böğürtlen, yaban mersini, çilek erik vb.)
• Antioksidan oranı yüksek besinler (enginar, fasulye, kuru erik, ceviz vb.)
• Temel yağ asitlerinden omega 3-6 içeren besinler (kanola yağı, somon balığı, keten tohumu, ceviz vb.)
• Mineral ve selenyum açısından zengin gıdalar (hindi, ton balığı, brezilya fıstığı vb.)
• Antienflamatuar etkiye sahip ve hücre zarını koruyan yeşil çay (5).

Edelweiss çiçeği de cilt için olumlu etkileri bulunan bitkiler arasındadır. Edelweiss çiçeği hakkında bilgi almak için konu ile ilgili içeriği okuyabilirsiniz.

Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.

Kaynakça:

https://www.healthline.com
https://www.healthline.com
https://www.healthline.com
https://www.qvskincare.com.au
https://www.webmd.com
https://www.mayoclinic.org